Kenmerken van trauma’s

Dori Laub somt vier kenmerken op van het historische trauma. Deze lijken mij essentieel, omdat Laub vooral wijst op de maatschappelijke betekenis wanneer hij spreekt van generatie overstijgende effecten als een van de kenmerken van trauma’s. Ook Werner Bohleber is ervan overtuigd dat collectieve traumatisering specifieke generatieconflicten en identificatievormen in opeenvolgende generaties veroorzaakt.1Vgl. Bohleber 1998, blz. 256.

Zoals reeds uiteengezet, betekent trauma uitdoving, vernietiging van vorm en psychische structuur. Dit komt tot uiting in het ‘niet-weten’ over het trauma, een hardnekkige weigering om zich de dissociatieve ervaring te herinneren. De traumatisering zelf is het dus, die het weten over het trauma uitsluit.

Het psychische trauma vertoont bovendien een amorfe, niet-historische aanwezigheid. Daarmee is het noch door plaats noch door ruimte en tijd begrensd. Omdat bij het trauma begin en einde ontbreken, heeft het de neiging zich over de herinnering van meerdere generaties uit te strekken.

Daarmee vormen trauma’s de gezamenlijke innerlijke representatie van de werkelijkheid van verscheidene generaties. Het wordt door de getraumatiseerden als onbewust structuurprincipe doorgegeven aan de volgende generatie die het internaliseert.

Wie deel uitmaakt van het historische trauma wordt er ook door getroffen. Niet alleen de slachtoffers van traumatisering door een historische gebeurtenis of periode, maar ook de daders en getuigen worden beïnvloed door de effecten ervan, ook al is het niet op dezelfde wijze.2Vgl. Laub 2000, blz. 866 e.v.; Laub 1999, blz. 263.

Laub beschouwt het volledig falen van het menselijke inlevingsvermogen als de kern van het trauma. Door een ‘Jij’ te ervaren die niet ontvankelijk is voor de primaire behoeften van de ander, verdwijnt het idee van een intrapsychisch waardensysteem voor de eigen ik en de naaste. De daaruit voortvloeiende communicatiebreuk vermindert ook het vermogen van de slachtoffers om hun integriteit te bewaren en in staat te zijn tot zelfreflectie.3Laub 1999, blz. 263.

Lees verder →