Inleiding
Na de machtsovername van de nationaalsocialisten ontwikkelden zij in hun machtsgebied een maatschappelijk microklimaat, waarin discriminatie van ongewenste groeperingen uitmondde in genadeloze vervolging en vernietiging. Voor veel vrouwen begon hiermee een lijdensweg door gevangenissen en concentratiekampen. De gevolgen hiervan – voor zover die overleefd werden – lieten op zowel de geschiedenis van de vrouwen als groep als op hun individuele levensverhalen een onuitwisbare indruk achter.
Tot de eerste vrouwelijke vervolgden behoorden Jehovah’s Getuigen, die net als politiek non-conformistische vrouwen bij de nazi’s opvielen en steeds heviger werden vervolgd. De religieuze overtuiging van de Bijbelonderzoeksters, zoals de vrouwelijke Getuigen van Jehovah bekendstonden, gebood de gelovigen een levensstijl van strikte geweldloosheid; ze concentreerde zich op de geboden van de Bijbel en de erkenning van één enkele autoriteit in de vorm van hun God, Jehovah. Daarmee raakten Jehovah’s Getuigen, die hun religieuze overtuiging in praktijk brachten, in conflict met het nationaalsocialistische regime. Het gevolg was een stelselmatige en wrede vervolging van de religieuze groepering. Veel Bijbelonderzoeksters werden jarenlang van hun vrijheid beroofd en economisch uitgebuit, en men probeerde hun geloofstrouw te breken. De vrouwen ondergingen permanente vernederingen en ontmenselijking in de concentratiekampen van de nazi’s. Velen van hen overleefden het naziregime en haar vernietigingsmachine niet.
Dat er in de deelstaat Stiermarken naast zes buitenkampen van Mauthausen voor mannelijke kampgevangenen ook een concentratiekamp voor vrouwen in St.-Lambrecht was, opgericht als bijkamp van Ravensbrück, is een historisch feit dat bijna spoorloos uit het regionale geheugen is verdwenen. In het collectieve bewustzijn is het niet aanwezig, daar herinneringstekens aan dit vrouwenconcentratiekamp en de daarmee verbonden levens- en lijdensverhalen volledig ontbreken. Er is geen gedenkplaat die het lot van de slachtoffers uit het verleden onder de aandacht brengt, waardoor zij beroofd worden van een plaats in het heden en in de toekomst. Het is mijn intentie om deze situatie te veranderen en ook het algemene publiek hierop te attenderen, bijvoorbeeld door de oprichting van een tastbaar gedenkteken.
Lees verder →