Ella Hempel-Zippel
Ella Hempel werd op 4 maart 1900 geboren.1AMM, K5/6; WTA Selters i.T., gegevensverzameling over de vrouwelijke Jehovah’s Getuigen die in St.-Lambrecht gevangen zaten. Ze woonde in het Saksische Grethen en was ten tijde van haar arrestatie getrouwd.
Haar man behoorde niet tot de geloofsgemeenschap van Jehovah’s Getuigen. Toen Ella in 1938 naar het concentratiekamp Lichtenburg werd gedeporteerd, liet ze haar vier kinderen achter bij haar echtgenoot in Grethen. In mei 1939 werden alle gevangen vrouwen uit het concentratiekamp Lichtenburg naar Ravensbrück overgeplaatst. Ella werd ingedeeld in het zogenaamde modelblok 3, zijde A. De politieke gevangene Margarete Buber-Neumann, die als blokoudste van de modelbarak ook contact had met Ella, beschrijft haar als een ‘overijverige Saksische’,2Buber-Neumann 2002, blz. 250. die veegde en boende en de ramen en deuren controleerde op hoogglans, om te voldoen aan de eisen die gesteld werden aan het modelblok.
Ella kreeg in Ravensbrück regelmatig post van thuis. In de brieven, die haar man aan haar richtte, stond altijd hetzelfde verzoek om haar terugkeer:
‘Mijn lieve Ella, wanneer kom je eindelijk naar huis? De kinderen en ik wachten iedere dag op je. Het huishouden is een chaos, de kinderen krijgen niet de juiste verzorging, de tuin en het bedrijf worden verwaarloosd. Hoe kun je zo hardvochtig zijn en de jouwen in de steek laten. Dat vindt onze lieve God beslist niet juist.’3Buber-Neumann 2002, blz. 262.
Uit deze regels blijkt, dat de man van Ella zijn vrouw indirect onder druk zette om de verklaring waarin het geloof werd afgezworen te ondertekenen. Ella bleef desondanks haar geloofsovertuiging trouw en zei onder tranen, zo bericht Margarete Buber-Neumann:
‘Jehovah beveelt: “Je moet je vrouw en je kind verlaten en mij navolgen.”’4Buber-Neumann 2002, blz. 262.
De Bijbelonderzoekster interpreteerde deze Bijbeltekst letterlijk en beschouwde haar concentratiekampgevangenschap als een geloofsbeproeving met als pijnlijk gevolg dat ze van haar gezin gescheiden was.
In mei 1943 werd Ella met de overige vrouwelijke Jehovah’s Getuigen die voor werk in het concentratiekamp St.-Lambrecht bestemd waren, naar Stiermarken overgeplaatst. In het kamp St.-Lambrecht werkte ze als gevangeniskokkin. Ella was vaak ziek. Ze kon ook geen zware lasten optillen of dragen. Ze had gedurende haar hele gevangenschap hetzelfde werk. Door de specifieke werktoewijzing – ze moest koken voor de gevangenen van het mannen- en het vrouwenconcentratiekamp – ontstond een intensief contact tussen haar en het keukenpersoneel. Ella moest het hoofd van de huishouding, Lore Kröll, elke dag wekken, voordat ze zelf met haar werk begon.5PA, interview Kröll, Lore, 18-11-2002. Ze ontwikkelde een innige band met keukenhulp Margarete Messnarz-Günter, voor wie Ella moederlijke gevoelens koesterde. Deze streng verboden, maar desondanks bestaande relatie, hielp de diepgelovige Bijbelonderzoekster om haar geloof actief te beleven. Ze probeerde het burgerpersoneel van de keuken, in het bijzonder de jonge Margarete, te overtuigen van haar geloof. Ella’s bekeringspogingen liepen echter op niets uit. Margarete liet zich weliswaar niet bekeren, maar Ella wisselde met haar wel van gedachten over Bijbelteksten en geloof in het algemeen.6PA, interview Messnarz-Günter, Margarete, 13-09-2002. Daarmee deed de Bijbelonderzoekster recht aan haar religieuze opdracht.
Ella Hempel kreeg toestemming om in het kamp St.-Lambrecht bezoek te ontvangen van haar gezin. Haar kinderen en haar man smeekten Ella naar huis te komen. Ze antwoordde dat ze net zolang in het concentratiekamp zou blijven totdat God zou zeggen dat het genoeg was.7PA, interview Berkers, Toos, 16-10-2002. Ook Lore Kröll, het hoofd van de huishouding, herinnerde zich het bezoek van de familie Hempel. Zij was vol onbegrip over de houding van Ella, voor wie haar geloofsovertuiging belangrijker was dan haar vrijheid en de terugkeer naar haar gezin.8PA, interview Kröll, Lore, 18-11-2002.
Lees verder →